کمتر کسی هست که علاقهای به موفقیت نداشته باشد. بهعبارتی، موفقیت در جنبههای مختلف زندگی، بهویژه موفقیت شغلی، دغدغهی اصلی بسیاری از ماست. خیلیهایی که هنوز لذت موفقیتهای آنچنانی را نچشیدهاند، دائما از خودشان میپرسند که چرا بعضی افراد در شغلشان از دیگران موفقترند؟ آیا موفقترها لزوما بهرهی هوشی بالاتری دارند یا سختکوشتر هستند؟ آیا ریسک پذیریِ بیشتر یا ارتباطات قویتر موجب موفقتر شدن میشود؟ اما شاید بهتر باشد قبل از همهی این پرسشها، ابتدا از خودمان بپرسیم که آیا میدانیم معنی واقعی موفقیت شغلی چیست؟
موفقیت در لغتنامه، به معنی «تحقق هدف یا مقصودی خاص» است. برای موفق بودن، باید بتوانید به یک هدفِ از پیش تعیینشده دست پیدا کنید و از نتیجهی نهایی خشنود باشید.
براساس نتایج یک نظرسنجی که با عنوان «اسرار موفقیت شغلی در خاورمیانه و آفریقای شمالی» توسط وبسایت Bayt.com و در ژوئن ۲۰۱۶ انجام شد، عوامل مختلفی موجب موفقیت میشوند. پاسخهای دریافتی از شرکتکنندگان، که هرکدامشان از حرفهایهای شغل خود بودند، حاکی از ارتباط تنگاتنگ این عوامل متنوع است. اکثر شرکتکنندگان ادعا کردند موفقِ واقعی کسی است که خلاق، مبدع و پیشگام باشد. یکچهارم این افراد اظهار داشتند موفقیتشان حاصل فعالیت در کسبوکاری است که عاشقش هستند و جالب اینکه، فقط عدهی معدودی (۵٫۶ درصد) به عواملی چون ثروت و دارایی در تعریف موفقیت اشاره کردند.
تعریف موفقیت کار آسانی نیست، چرا که موفقیت نزد هر شخصی میتواند معنای متفاوتی داشته باشد. چنانچه سعی دارید بدانید آیا واقعا انسان موفقی هستید یا نه، تنها راهحلش این است که به تعریف شخصی خودتان از موفقیت رجوع کنید. هر تعریفی که از موفقیت دارید، توصیههای زیر را نیز مدنظر داشته باشید.
۹ نفر از هر ۱۰ شرکتکننده در نظرسنجی Bayt.com، بر این باور بودند که «شبکهسازی و حفظ روابط» نقش تعیینکنندهای در موفقیتشان داشته است. در هر شغلی، حرفهایترها خوب میدانند که موفقیت شغلی با تکرَوی و یکّهتازی ممکن نیست. افراد موفق برای ایجاد و پرورش روابط پایدار، وقت و انرژی صرف میکنند و یک شبکهی ارتباطیِ متشکل از افراد توانمند و معتمد تشکیل میدهند تا مسیر موفقیت را برای خود هموارتر کنند. البته، توجه داشته باشید که چنین روابطی باید برمبنای اعتماد، صداقت، درستکاری و ارزشهای مشترک بنا شوند.
کسانی که دیگران را با اِعمال قدرت از سر راه خود کنار میزنند یا هدفشان از سرمایهگذاری در سیاستهای سازمانی صرفا «برنده شدن» است، درنهایت چیزی جز ناامیدی نصیبشان نخواهد شد. به عقیدهی حدود یکپنجم (۱۷٫۹ درصد) شرکتکنندگان در نظرسنجی فوق، ضعف در اصول اخلاقی و عدم صداقت، زیانآورترین اشتباهات شغلی محسوب میشوند.
موفقیت مستلزم سرسپردگی به هدف است. به بیان دیگر، باید به این باور برسید که حتی اگر تمام دنیا در مسیرتان مانعتراشی کنند، باز هم میتوانید به مقصدتان برسید.
حدود یکسوم شرکتکنندگان (۲۹٫۱ درصد) در نظرسنجی Bayt.com، ویژگی سختکوشی را مسبب موفقیت خود دانستند و فقط عدهی معدودی به عامل هوش (۵٫۶ درصد) و شانس (۳٫۶ درصد) اشاره کردند. معنی سختکوشی این نیست که کورکورانه قدم بردارید و خودتان را بدون عاقبتاندیشی به موانع بکوبید، بلکه باید بدانید چه زمانی به کمک احتیاج دارید و قبل از اینکه خیلی دیر شود، کمک بخواهید. سختکوشی یعنی خودتان را بدون هیچ شک و تردیدی به مسیر تحقق هدفتان بسپارید و هرآنچه را که لازم میبینید، انجام بدهید و همزمان سعی کنید انعطافپذیر باشید. افراد سختکوش به نقاط ضعف خود، هم از لحاظ دانش و هم توانایی و مهارت، اذعان دارند و با پشتکار میکوشند که این نقصانها را برطرف کنند و دقیقا به همین علت است که چنین افرادی در مقایسه با کسانی که مثل کبک سرشان را زیر برف میکنند، موفقتر میشوند.
به گفتهی آلوین تافلِر (Alvin Toffler)، نویسنده و آیندهپژوه آمریکایی:
«بیسوادان قرن بیستویکم کسانی نیستند که توانایی خواندن و نوشتن ندارند، بلکه کسانی هستند که نمیتوانند یاد بگیرند، آموختههای قبلی را دور بریزند و مجددا برای یادگیری اقدام کنند.»
– آلوین تافلِر
تحصیل و یادگیری هردو پیش از اشتغال آغاز میشوند و نقش بسزایی در موفقیت افراد شاغل ایفا میکنند. برترین منابع آموزشی جهت پیشرفت شغلی از دیدگاه شرکتکنندگان در نظرسنجی Bayt.com به ترتیب اهمیت عبارتند از: دروس دانشگاهی یا دورههای آموزش حرفهای (۱۶٫۳ درصد)، دروس آنلاین (۱۰ درصد)، کتاب (۹٫۶ درصد)، وبسایتهای تخصصی مشاغل (۷٫۵ درصد)، انجمنها یا تالارهای گفتوگوی آنلاین (۷٫۱ درصد)، کنفرانسها و همایشها (۴٫۳ درصد) و مجلات و نشریات تخصصیِ حوزهی کسبوکار (۲٫۷ درصد).
و اما چند توصیه درمورد یادگیری مؤثر:
۷۷٫۹ درصد شرکتکنندگان در نظرسنجی Bayt.com خاطرنشان کردند که به مطالعهی مداوم عادت دارند و ۶۹٫۶ درصد از نقش حیاتی مطالعه در پیشرفت شغلی سخن گفتند. علاوه بر مطالعهی منابعی که بهطورکلی پیرامون موضوع کسبوکار نوشته شدهاند، به منابع دیگری که بهطور تخصصیتر به شاخهی شغلی خودتان پرداختهاند نیز رجوع کنید. چنانچه درمورد مطالعهی کتاب خاصی تردید دارید، در وبسایتهای نقد کتاب، به مطالعهی ارزیابیهای کتاب مورد نظرتان بپردازید و همچنین تازهترین مقالات پژوهشی و رویدادهای علمی را در مجلات و نشریات تخصصی پیگیری کنید. خلاصه همیشه بکوشید در مطالعات شغلی از سایر همردیفان خود سبقت بگیرید.
کسب دانش و مهارت درمورد موضوعاتی که شخصا به آنها علاقهمند هستید، حتی اگر این آموختهها به شغل و حرفهی تخصصیتان بیربط باشند، مطمئنا باز هم در پیشرفت زندگی فردی و حتی موفقیت شغلیتان ارزشمند و تأثیرگذار خواهند بود. میتوانید بسیاری از مهارتها را در چندین و چند حوزه بهکار ببرید و بعید نیست که روزی همین مهارتها در شغلتان نیز به درد بخورند.
با شرکت در کلاسهای آموزشی میتوانید در یک محیط کاملا ساختاریافته، از دیدگاه کارشناسان بهره ببرید و در گفتوگوهای سالم شرکت کنید. چنانچه به هر علتی قادر به شرکت در کلاسهای حضوری نیستید، میتوانید در کلاسهای آنلاین نامنویسی کنید. ۳۹٫۳ درصد شرکتکنندگان در نظرسنجی Bayt.com عنوان کردند که چنانچه این فرصت در اختیارشان قرار داده شود، نسبت به شرکت در کلاسهای آنلاین بیعلاقه نیستند.
عضویت در گروه موجب افزایش و استمرار علاقهمندی و همچنین به چالش کشیده شدن و تقویت دانستههایتان میشود. مثلا میتوانید در یک باشگاه کتاب یا هر گروه دیگری با هر موضوعی که علاقهمند هستید، عضو شوید. فرقی هم نمیکند که این گروهها آنلاین هستند یا غیرآنلاین. مهمترین کارکرد گروه این است که با ایجاد مشارکت بین اعضا، موجب ارتقای دانش میشود. این روزها، بسیاری از مدیران و کارمندان با عضویت در گروههای تخصصی و شرکت در گفتوگوهای فنی میکوشند تا ضمن به اشتراکگذاری دانش خود، از دانش سایرین نیز بهرهمند شوند.
پس برای اینکه در شغلتان به موفقیت برسید و از رضایت شغلی برخوردار شوید، ابتدا باید ببینید که چه تعریفی از موفقیت دارید. موفقیت شغلی برای بعضی افراد یعنی بهبود وضعیت مالی یا مثلا دستیابی به موقعیت اجتماعی بالاتر، اما چنین دستاوردهایی در اکثر موارد موجب رضایت و خشنودی حقیقی نمیشوند. خلاصهی کلام اینکه باید بدانید چه نوع موفقیتی واقعا موجب رضایتتان خواهد شد تا بتوانید با تعیین هدف نهایی و قرارگیری در مسیر تحقق هدف به آنچه مدنظرتان است، دست پیدا کنید.